Έχει τύχει σχεδόν σε όλους μας να αναρωτηθούμε «γιατί τρώω όταν έχω άγχος, όταν είμαι νευριασμένος, στεναχωρημένος, χαρούμενος, όταν νιώθω κουρασμένος ή όταν φοβάμαι». Η απάντηση είναι ότι καταναλώνουμε τροφή όχι γιατί πεινάμε αλλά γιατί έχουμε συνδέσει το φαγητό μας με το εκάστοτε συναίσθημα που βιώνουμε εκείνη τη στιγμή. Χρησιμοποιούμε το φαγητό ως ένα μέσο διαφυγής, παρηγοριάς και επιβράβευσης, για να δραπετεύσουμε από τα προβλήματα και τις έγνοιες μας αλλά και για να νιώσουμε ικανοποίηση και ευχαρίστηση.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, δεν αναφερόμαστε στη βιολογική πείνα, δηλαδή αυτή που δημιουργείται στο άτομο φυσιολογικά, αλλά στη συναισθηματική πείνα, η οποία οδηγεί συνήθως το άτομο στην κατανάλωση τόσο υπερβολικής ποσότητας όσο και κακής ποιότητας τροφής, χωρίς να το έχει πραγματική ανάγκη. Η συχνότητα και η διάρκεια της συμπεριφοράς αυτής, καθορίζουν τόσο τη ψυχική μας υγεία όσο και την αύξηση του σωματικού μας βάρους. Γι’ αυτό το λόγο, οφείλουμε να καταλαβαίνουμε πότε πεινάμε πραγματικά ή σε ποιες περιπτώσεις η κατανάλωση φαγητού είναι μια διέξοδος της στιγμής.

Συνεπώς, πριν οδηγηθούμε στο φαγητό οφείλουμε να αναλογισθούμε για μια στιγμή, εάν ο οργανισμός μας χρειάζεται πραγματικά τη τροφή ή εάν είναι μια συναισθηματική ανάγκη μας. Δύο σημαντικές διαφορές είναι ότι η πραγματική βιολογική πείνα επέρχεται αργά και σταδιακά και τα συναισθήματα που προκαλεί μετά είναι ικανοποίηση χωρίς ενοχές και τύψεις, σε αντίθεση με τη συναισθηματική πείνα που εμφανίζεται ξαφνικά και απότομα και μετά από την κατανάλωση φαγητού το άτομο κατακλύζεται από αισθήματα ενοχών και τύψεων. Εάν, λοιπόν, καταλάβουμε τη διαφορά θα ήταν προτιμότερο να αποτρέψουμε τον εαυτό μας να φάει και να τον απασχολήσουμε με διάφορους άλλους τρόπους.

Ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων  

Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τους λόγους και τα συναισθήματα που σας οδηγούν στη συναισθηματική πείνα. Για παράδειγμα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα εργαλείο, όπως το ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων, το οποίο θα σας βοηθήσει να διαπιστώσετε ποιες καταστάσεις σας οδηγούν στο φαγητό, αλλά και τι είδους τρόφιμα καταναλώνετε συνήθως. Καταγράψτε, όλα τα γεύματα της ημέραw, τα υπερφαγικά σας επεισόδια και ποιοι λόγοι σας οδήγησαν σ’ αυτά, για να είστε προετοιμασμένοι την επόμενη φορά.

Κάντε κάτι διαφορετικό για εσάς

Απασχοληθείτε με άλλες δραστηριότητες που σας αρέσουν και αποσπούν το μυαλό σας μακριά από το φαγητό. Για παράδειγμα, μπορείτε να κάνετε ένα χαλαρωτικό μπάνιο, να πάτε μια ωραία βόλτα περπατώντας, να διαβάσετε ένα βιβλίο, να δείτε την αγαπημένη σας ταινία, να ακούσετε μουσική, να μιλήσετε με έναν δικό σας άνθρωπο. Επιπλέον, το αίσθημα της δημιουργίας μπορεί να αποβάλει τη μελαγχολία και το άγχος. Γι’ αυτό το λόγο μπορείτε να κάνετε κάτι στο οποίο νιώθετε δημιουργικοί, όπως να μαγειρέψετε το αγαπημένο σας φαγητό, να ζωγραφίσετε, να απασχοληθείτε με την κηπουρική.

Ποιότητα και ποσότητα φαγητού

Βρείτε το είδος του φαγητού, στο οποίο καταφεύγετε συνήθως, για την ικανοποίηση της συναισθηματικής σας πείνα. Όταν καταλάβετε ποια είναι τα τρόφιμα αυτά, απομακρύνετε τα από σπίτι, έτσι ώστε να μην υπάρχουν οι πειρασμοί. Θα μπορούσατε να έχετε πάντα κάποιο διαθέσιμο υγιεινό σνακ. Έτσι, μόλις νιώσετε την ανάγκη να φάτε κάτι, να είναι το μόνο που θα μπορείτε να καταναλώσετε. Καλές επιλογές θα μπορούσαν να είναι τα φρούτα (φρέσκα ή αποξηραμένα), οι ανάλατοι ξηροί καρποί, το παστέλι, το γιαούρτι με μέλι, τα κριτσίνια, οι ρυζογκοφρέτες, τα  κράκερς, ζελέ φρούτων κ.α. Τέλος, προσπαθήστε να καταναλώνετε καθημερινά μικρά και συχνά γεύματα, περίπου 5-6 γεύματα, 3 κυρίως γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) και 2-3 γευματίδια-σνακ.

Φυσική δραστηριότητα

Μια πολύ ενδιαφέρουσα δραστηριότητα, η οποία θα μπορούσε να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε και να ξεχαστείτε από το φαγητό είναι η άσκηση. Μπορείτε παραδείγματος χάριν να ξεκινήσετε κάποιο πρόγραμμα, όπως κολύμπι, χορό, ποδήλατο, περπάτημα ή τρέξιμο. Επίσης, ευεργετικό θα ήταν και το γυμναστήριο και η συμμετοχή σας σε ομαδικά προγράμματα άσκησης, όπως yoga, pilates, zumba.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η πρώτη φορά θα είναι δύσκολη και μπορεί να μην έχει και τα αποτελέσματα που επιθυμούμε. Όμως αν καταφέρουμε να συγκρατηθούμε να ελέγξουμε το μυαλό μας και τη συναισθηματική μας πείνα, σιγά-σιγά θα απαλλαγούμε από αυτήν αλλά και τα περιττά κιλά που μας δημιουργεί. Θέλει οπωσδήποτε πείσμα, θέληση, εσωτερική δύναμη και φυσικά χρόνο και διάθεση μέχρι να καταλάβουμε τη διαφορά μεταξύ της συναισθηματικής και της βιολογικής πείνας, αλλά και μέχρι να μπορούμε να ελέγξουμε το μυαλό μας και να αντισταθούμε στους πειρασμούς.